بررسی مهمترین عوامل درون و برون سازمانی موثر بر عملکرد محصول جدید در صنایع غذایی استان مازندران

تحقیق حاضر در پی شناسایی و آزمون مهمترین عوامل موثر بر عملکرد محصول جدید می باشد.مهمترین عوامل درون سازمانی که در این تحقیق به آن ها پرداخته می شود شامل گرایش کارآفرینانه، یادگیری سازمانی و فرایند توسعه محصول جدید و مهمترین عوامل برون سازمانی شامل پیش بینی پذیری تقاضای مشتری، پویایی تکنولوژیکی، پویایی بازار و شدت رقابت می باشد این پژوهش شامل 5 فرضیه اصلی میباشدو فرضیه 3 دارای 8 فرضیه فرعی و فرضیه 5 دارای 3 فرضیه فرعی می باشند.این تحقیق از نظر نتیجه کاربردی، از نظر هدف توصیفی، از نظر نوع داده کیفی، از نظر میزان کنترل محقق غیر آزمایشی و از نظر روش انجام کار یک تحقیق پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل شرکت های فعال در صنایع غذایی در استان مازندران می باشد که حداقل 2 سال سابقه ی کاری داشته و طی یک سال گذشته حداقل یک محصول جدید به بازار ارائه کردند.با استفاده از نمونه گیری سهمیه ای قضاوتی تعداد 66 شرکت انتخاب گردید و در مجموع تعداد 224 پرسشنامه بین مدیران عالی ومیانی این شرکت ها توزیع شد و با پیگیری های به عمل آمده 207 پرسشنامه جمع آوری گردید که پس از بررسی پرسشنامه ها تعداد 6 پرسشنامه به دلیل ناقص بودن کنار گذاشته شدند و نهایتاً تعداد 201 پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش برای ارزیابی گرایش کارآفرینانه از مدل لامپکین و دس(1996) استفاده می گردد. در این مدل، گرایش کارآفرینانه توسط ابعاد ریسک پذیری، استقلال گرایی، نوآورانگی، رقابت تهاجمی و پیشگامی عملیاتی می گردد. جهت سنجش یادگیری سازمانی از مدل گومز(2005) که دارای ابعاد تعهد مدیریت، دید سیتمی، فضای باز و آزمایشگری، انتقال و یکپارچه سازی دانش است، استفاده می گردد. جهت سنجش فرآیند توسعه محصول جدید و پیش بینی پذیری تقاضای مشتری از پرسشنامه محقق ساخته در این زمینه استفاده شده است. برای ارزیابی پویایی تکنولوژیکی، پویایی بازار، شدت رقابت از پرسشنامه ژانگ و داون(2010) استفاده گردید. و در نهایت جهت ارزیابی عملکرد محصول جدید از مدل اورنسون(2010) در ارزیابی عملکرد محصولات جدید استفاده شده است. در این مدل عملکرد محصول جدید دارای دو بعد موفقیت در توسعه محصول جدید و سرعت می باشد. جهت تعیین روایی پرسشنامه از روایی های محتوایی و سازه استفاده گردید. جهت تعیین روایی محتوایی پس از تدوین پرسشنامه، در اختیار چند تن از اساتید ومتخصصان موضوع قرار گرفته و روایی آن مورد تایید قرار گرفت. جهت تعیین روایی سازه نیز از روایی تشخیصی (واگرا) به روش تعیین شاخص میانگین واریانس استخراج شده (ave) استفاده شد. مقدار ave سازه های مختلف پرسشنامه نشان می دهد که پرسشنامه از روایی مناسبی برخوردار است. محاسبات نشان می دهد آلفای کل پرسشنامه 0.948 می باشد که این میزان بیانگر پایایی بالای پرسشنامه است. در بخش تجزیه و تحلیل داده ها ابتدا اعتبار مدل از طریق پنج بحث اساسی 1-نرمال بودن2-نسبت مشاهدات متغیرهای مستقل3-مناسب بودن الگوی خطی و نداشتن نقاط نامربوط 4-عدم خودهمبستگی 5-همسانی واریانس ها مورد تایید قرار گرفت. سپس فرضیات تحقیق از طریق رگرسیون های چندگانه و سلسله مراتبی آزمون شدند. نتایج حاصله به شرح زیر می باشد: در مورد تاثیر گرایش کارآفرینانه بر عملکرد محصول جدید ضریب اثرگذاری برابر با 0.307 و ضریب معنی داریt = 4.616.لذا فرضیه اول مورد تایید قرار گرفت. یافته های حاصل از آزمون فرضیه دوم نشان میدهد که یادگیری سازمانی تاثیر معناداری بر عملکرد محصول جدید ندارد.بررسی تاثیر غیرمستقیم یادگیری بر عملکرد نشان داد که یادگیری سازمانی با ضریب اثرگذاری 0.75 بر فرایند توسعه محصول جدید تاثیر دارد. به عبارت دیگر یادگیری سازمانی زمانی بر عملکرد محصول جدید تاثیر می گذارد که فرایند توسه محصول جدید به عنوان متغیر واسطه ای عمل کند. در مورد تاثیر فرایند توسعه محصول جدید بر عملکرد محصول، نتایج نشان می دهد که ضریب اثرگذاری فرایند توسعه محصول جدید بر عملکرد محصول جدید برابر با 0.42 می باشد. ضریب معنی داری t = 6.337 نیز معنی داری این رابطه را مورد تأیید قرار می دهد، لذا این فرضیه تایید می شود. چهارمین فرضیه ای که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت بررسی تاثیر پیش بینی پذیری تقاضای بازار بر عملکرد محصول جدید بود. نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده وجود تاثیر مثبت و معناداری میان پیش بینی پذیری تقاضای مشتری و عملکرد محصول جدید است. نهایتاً یافته های حاصل از فرضیه پنجم نشان می دهد که پویایی تکنولوژیکی، پویایی بازار و شدت رقابت تاثیر تعدیل کننده معناداری بر عملکرد محصول جدید در صنایع غذایی استان مازندران دارند.